Olağandışı hareketlilik veya anormal derece aktif olma durumu hiperaktivite olarak adlandırılıyor. Son dönemde sık görülen Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ise çocukların kendini kontrol edemediği psikolojik rahatsızlık olarak biliniyor. DEHB’li çocuklar dikkatini toplamakta ve bir yerde sabit durmakta zorlanırken, bu durum sosyal yaşamda pek çok soruna yol açıyor. Kızlara oranla erkek çocuklarında daha sık görülen bu rahatsızlığın sebebi tam olarak bilinmezken, genetik, biyolojik, çevresel etmenler hastalıkta önemli rol oynuyor.
Sağlıksız beslenmenin hiperaktiviteyi artırdığını belirten İstanbul Florence Nightingale Hastanesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Dr. Dyt. Tuba Kayan Tapan, “Hiperaktiviteye uyku bozukluğu yeme davranışı bozuklukları, sosyal hayata adapte olamama, akademik başarıda düşüş gibi belirtiler eşlik ediyor. Yani bireyler hem sosyal hem de akademik hayatta pek çok sorun yaşıyor. Sağlıklı beslenme ise çocuklardaki DEHB’nin önüne geçebiliyor. Bilimsel çalışmalara göre, katkı maddeleri içeren besinler ve aşırı şeker tüketimi çocuklardaki hiperaktifliği artırırken, dengeli beslenmeyen çocuklarda hiperaktivite görülüyor” dedi.
Hiperaktivite tanısı almış çocukların küçük öğünler şeklinde sık sık beslenmesi gerektiğine işaret eden Tapan, “Öğünlerde çok yoğun enerji yüklemesi yapılmaması lazım. Bu durum ortaya çıkacak fazla enerjiyi önlüyor. Anne sütü, hiperaktivite gibi mental bozuklukların önüne geçmede önemli rol oynar, bu yüzden çocuğun anne sütü tüketmiş/tüketiyor olması bu bozukluk için önemli bir koruyucu etken” diye konuştu.
Dr. Dyt. Tuba Kayan Tapan.
D vitamini, düşük seviyede demir ve magnezyum çocuklarda hastalık belirtisini artırırken, Omega-3 tedavisi ise davranış sorunlarını iyileştiriyor. Balık, ceviz, keten tohumu semiz otu, kanola yağı gibi besinlerden zengin bir diyet uygulanan çocukların davranışlarında iyileşme gözlenebileceğini söyleyen Tapan, “Trans yağlar tedavide gecikmeye yol açarken, kılıç balığı ve uskumru gibi civa içeriği yüksek balıkların tüketilmesi beyinde birikme ve davranış bozukluğuna yol açıyor. Bu nedenle balık tüketimine dikkat edilmeli” şeklinde konuştu.
Beyaz şeker, çikolata, şekerleme, gazlı içecekler, enerji içecekleri, kafein, yüksek fruktozlu mısır şurubu, gıda boyaları, fast food, cips, hazır çorbalar ve hazır baharat karışımları, et suyu, tavuk suyu bulyonları, salam, sosis, jambon, sucuk gibi işlenmiş et ürünleri, hazır puding, bisküvi, kek gibi hazır gıdaların hiperaktif çocuklarda kısıtlanması gerekiyor.
DEHP olan çocuklarda uyku bozukluğunun da yaygın olduğunu söyleyen Tapan, “Yapılan araştırmalar; çocukların yüzde 30’unun uyku bozukluğu yaşadığını ve uyku bozukluğu ile diyet arasında anlamlı ilişkiler olduğunu gösteriyor. Daha fazla uyku bozukluğu bildiren ebeveynler ayrıca daha yüksek karbonhidrat, doymuş yağ ve özellikle de gece terlemesinin önemli bir belirleyicisi olan şeker alımını bildiriyor” diye anlattı.
